อุตสาหกรรมมันสำปะหลังของไทย
มีนาคม 2558
การผลิตมันสําปะหลัง
มันสําปะหลังเป็นพืชเศรษฐกิจสําคัญของประเทศมานานหลายทศวรรษ โดยการผลิตมันสําปะหลังของไทย มีสัดส่วนผลผลิตสูงที่สุดเมื่อเทียบกับพืชเศรษฐกิจอื่น ๆ หากเปรียบเทียบสถานการณ์การผลิตมันสําปะหลังตั้งแต่ปี 2553 – 2557 นั้น จะพบว่าพื้นที่ในการเพาะปลูกและปริมาณผลผลิตที่ได้โดยเฉลี่ยเพิ่มขึ้น คิดเป็นร้อยละ 3.4 และ 8.4 ตามลําดับ ในขณะที่ผลผลิตต่อไร่ โดยเฉลี่ยเพิ่มขึ้นร้อยละ 4.4
download PDF
หากวิเคราะห์สถานการณ์ในแต่ละปี จะพบว่า ในปี 2552 มีการระบาดของเพลี้ยแป้งสีชมพูทําให้หน่วยงาน ภาครัฐและผู้เกี่ยวข้องต้องหาวิธีการรับมือ และแนวทางป้องกันการระบาด เพื่อลดความเสียหายแก่ผลผลิต มันสําปะหลัง ซึ่งส่งผลกระทบต่อเกษตรกรและภาคเศรษฐกิจของประเทศ โดยใช้เวลาในการค้นหาวิธีการการให้ความรู้ รวมถึงการปรับตัวของเกษตรกรระยะหนึ่ง ทําให้ผลผลิตยังคงปรับตัวลดลงอย่างต่อเนื่อง จนกระทั่งปี 2554 จึงสามารถควบคุมพื้นที่การระบาดให้ลดลงได้มาอย่างต่อเนื่อง และสามารถจํากัดพื้นที่การระบาดได้ ทําให้เกษตรกรสามารถกลับมาเพาะปลูกมันสําปะหลังอีกครั้ง ในปี 2555 มีพื้นที่การเพาะปลูกเพิ่มขึ้นจากปี 2554 จํานวน 7.10 ล้านไร่ เป็น 8.51 ล้านไร่ หรือเพิ่มขึ้นคิดเป็นเกือบร้อยละ 20ในขณะที่สามารถเพิ่มผลผลิตได้มากขึ้นจาก 21.91 ล้านตัน เป็น 29.85 ล้านตัน หรือเพิ่มขึ้น คิดเป็นร้อยละ 36.2 ทําให้ผลผลิตต่อไร่เพิ่มขึ้นร้อยละ 13.5 จาก 3.09 ตัน ต่อไร่ เป็น 3.51 ตัน ต่อไร่
หลังจากสามารถหาวิธีการจัดการควบคุมปัญหาเรื่องเพลี้ยแป้งสีชมพูระบาด รวมถึงเกษตรกรมีความรู้ในการรับมือและดูแลพื้นที่เพาะปลูกของตนเองได้แล้ว ทําให้การเพาะปลูกเข้าสู่ภาวะปกติทําให้อัตราการขยายตัวของพื้นที่เพาะปลูกและผลผลิต ในปี 2556 เพิ่มขึ้นเล็กน้อย โดยพื้นที่เพาะปลูกเพิ่มขึ้น เป็น 8.66 ล้านไร่ หรือคิดเป็นร้อยละ 1.8 และผลผลิตเพิ่มขึ้นเป็น 30.23 ล้านตัน หรือคิดเป็นร้อยละ 1.3 ในช่วงต้นเดือนเมษายน 2557 ตรวจพบการกลับมาระบาดของเพลี้ยแป้งสีชมพูในบางพื้นที่ แต่สามารถควบคุมสถานการณ์การระบาดให้อยู่ในวงจํากัดได้จึงทําให้เกิดความเสียหายเพียงเล็กน้อย โดยพื้นที่เพาะปลูกลดลงจากปี 2556 เหลือ 8.32 ล้านไร่ หรือคิดเป็นร้อยละ 3.9 ในขณะที่ผลผลิตก็ลดลงเช่นกันเหลือ 29.20 ล้านตัน หรือคิดเป็นร้อยละ 3.4
ทั้งนี้ปัจจัยสําคัญที่ส่งผลกระทบต่อการผลิตมันสําปะหลังในช่วงปี 2557 – 2558 นั้นเนื่องมาจากภาครัฐแจ้งเตือนว่าอาจจะมีความเสี่ยงต่อภาวะแล้งน้ํา ถึงแม้การเพาะปลูกมันสําปะหลังอาจจะไม่ได้รับผลกระทบมากนัก เนื่องจากเป็นพืชที่สามารถทนความแห้งแล้งได้ดีแต่มีภาวะเสี่ยงต่อการระบาดของโรคและศัตรูพืชต่าง ๆ ที่จะมากับความแห้งแล้งได้