อุตสาหกรรมอาหารแปรรูปแช่แข็ง

สถานการณ์อุตสาหกรรม
พฤติกรรมการบริโภคและการจำหน่ายภายในประเทศ

แม้ว่าสินค้าอาหารแปรรูปแช่แข็งจะจัดอยู่ในกลุ่มอาหารที่ไม่ค่อยดีต่อสุขภาพ (unhealthy option) แต่ถือว่าอยู่ในระดับน้อยกว่าสินค้าอาหารบรรจุเสร็จชนิดอื่น อย่างเช่น สินค้าอาหารแปรรูปบรรจุกระป๋อง ส่งผลให้ผู้บริโภคชาวฟิลิปปินส์ที่มีกำลังซื้อเพิ่มมากขึ้นสามารถเลือกซื้อสินค้าอาหารอื่นที่นอกเหนือไปจากสินค้าอาหารแปรรูปบรรจุกระป๋องราคาถูก ซึ่งสินค้าอาหารแปรรูปแช่แข็งกลายเป็นทางเลือกหนึ่งสำหรับผู้บริโภคกลุ่มนี้ แม้จะมีราคาแพงกว่าก็ตาม   โดยในปี 2558 อุตสาหกรรมอาหารแปรรูปแช่แข็งในตลาดฟิลิปปินส์มีการจำหน่ายประมาณ 126,341.6 ตัน มูลค่า 35,214.3 ล้านเปโซ (รูปที่ 1) ทั้งนี้ เป็นที่น่าสังเกตว่าการเติบโตของอุตสาหกรรมในปี 2558 มีอัตราที่ต่ำกว่าค่าเฉลี่ยตลอดช่วงที่วิเคราะห์ (ปี 2554-2558) ส่วนหนึ่งเป็นผลจากการปรับเพิ่มขึ้นของราคาจำหน่ายเฉลี่ยต่อหน่วยสินค้า โดยถูกจัดอยู่ในกลุ่มสินค้าอาหารระดับพรีเมี่ยมไปเรียบร้อยแล้ว เมื่อเทียบกับสินค้าอาหารแปรรูปบรรจุกระป๋อง ทำให้ผู้บริโภคบางส่วนจำเป็นต้องจำกัดการซื้อสินค้าอาหารแปรรูปแช่แข็ง แม้ว่าพวกเขาจะมีกำลังซื้อเพิ่มขึ้น   นอกจากนี้ครัวเรือนในฟิลิปปินส์ที่มีตู้แช่แข็งใช้เองที่บ้าน ซึ่งมีจำนวนประมาณร้อยละ 10 ของจำนวนครัวเรือนทั้งหมดในฟิลิปปินส์ ประกอบกับร้านค้าปลีกขนาดเล็กส่วนใหญ่ไม่สามารถลงทุนซื้อตู้แช่แข็งสินค้าได้ แม้ว่าจะช่วยให้เก็บสินค้าได้ยาวนานกว่าตู้เย็น เป็นอีกปัจจัยที่จำกัดการเติบโตของอุตสาหกรรมนี้ด้วยเช่นกัน

รูปที่ 1:     ปริมาณและมูลค่าการจำหน่ายสินค้าอาหารแปรรูปแช่แข็งในตลาดฟิลิปปินส์ ปี 2554-2562

 
ที่มา: Euromonitor international.   หมายเหตุ: ข้อมูลปี 2558 เป็นค่าประมาณการ  ข้อมูลปี 2559-2562 เป็นค่าคาดการณ์

ในปี 2557 เนื้อแดงแปรรูปแช่แข็ง เป็นชนิดสินค้าที่ชาวฟิลิปปินส์นิยมบริโภคมากที่สุด สามารถครองส่วนแบ่งตลาดสูงสุดร้อยละ 46.5 ในเชิงปริมาณ และร้อยละ 39.6 ในเชิงมูลค่า ของการค้าปลีกสินค้าอาหารแปรรูปแช่แข็งทั้งหมดในตลาดฟิลิปปินส์ (รูปที่ 2)   ขณะที่ปลา/อาหารทะเลแปรรูปแช่แข็ง มีการเติบโตรวดเร็วที่สุด ด้วยอัตราการขยายตัวเฉลี่ยร้อยละ 4.6 ต่อปี ในเชิงปริมาณ และร้อยละ 7.8 ต่อปี ในเชิงมูลค่า ตลอดช่วงที่วิเคราะห์ ซึ่งได้รับอานิสงส์จากพฤติกรรมการบริโภคของชาวฟิลิปปินส์ที่นิยมรับประทานปลาและอาหารทะเล เนื่องจากพวกเขามองว่าเป็นชนิดอาหารที่มีประโยชน์และดีต่อสุขภาพ รวมทั้งมีความสดใหม่ใกล้เคียงกับอาหารสด 

รูปที่ 2:     สัดส่วนการจำหน่ายสินค้าอาหารแปรรูปแช่แข็งในตลาดฟิลิปปินส์ ปี 2558 
จำแนกตามชนิดสินค้า ในเชิงปริมาณ (ซ้าย) และเชิงมูลค่า (ขวา)
 

ที่มา: Euromonitor international.

ทั้งนี้ กลุ่มผู้บริโภคชาวฟิลิปปินส์นิยมรับประทานเบอร์เกอร์และไส้กรอกเป็นอย่างมาก 
ด้วยส่วนแบ่งตลาดร้อยละ 37.4 และ 27.3 ของการค้าปลีกสินค้าเนื้อแดงแปรรูปแช่แข็งทั้งหมดในตลาดฟิลิปปินส์ ตามลำดับ   ส่วนนักเก็ตไก่ ไส้กรอกไก่ และไก่บาร์บีคิว เป็นรูปแบบอาหารประเภทสัตว์ปีกแปรรูปแช่แข็งที่ชาวฟิลิปปินส์ชื่นชอบ มีส่วนแบ่งตลาดร้อยละ 59   15.6 และ 13.5 ของการค้าปลีกสินค้าประเภทนี้ทั้งหมดในตลาดฟิลิปปินส์ ตามลำดับ   ขณะที่ปลาหมักปรุงรส (marinated fish) และลูกชิ้นปลา เป็นรูปแบบอาหารประเภทปลา/อาหารทะเลแปรรูปแช่แข็งที่ได้รับความนิยมอย่างมาก มีส่วนแบ่งตลาดร้อยละ 65.5 และ 22.6 ของการค้าปลีกสินค้าประเภทนี้ทั้งหมดในตลาดฟิลิปปินส์ ตามลำดับ   นอกจากนี้กลุ่มสินค้าอาหารแปรรูปแช่แข็งอื่นที่ชาวฟิลิปปินส์นิยมรับประทาน ได้แก่ ติ่มซำแช่แข็ง และขนมปังก้อน (buns) แช่แข็ง มีส่วนแบ่งตลาดร้อยละ 56.3 และ 29.3 ของการค้าปลีกสินค้าอาหารแปรรูปแช่แข็งอื่นทั้งหมดในตลาดฟิลิปปินส์ ตามลำดับ (รูปที่ 3)

รูปที่ 3:     สัดส่วนการจำหน่ายสินค้าอาหารแปรรูปแช่แข็งในตลาดฟิลิปปินส์ ปี 2557 จำแนกตามรูปแบบสินค้า 

 
ที่มา: Euromonitor international.

สินค้าอาหารแปรรูปแช่แข็งส่วนใหญ่จะถูกจำหน่ายผ่านห้างค้าปลีกสมัยใหม่ อย่าง ซูเปอร์มาร์เก็ต ครองส่วนแบ่งตลาดร้อยละ 64 ของมูลค่าการค้าปลีกสินค้าอาหารแปรรูปแช่แข็งทั้งหมดในตลาดฟิลิปปินส์   รองลงมาได้แก่ ร้านขายของชำประเภทอื่น เช่น ตลาดนัด ตลาดสด ร้านขายของชำอิสระขนาดเล็ก และไฮเปอร์มาร์เก็ต มีส่วนแบ่งตลาดร้อยละ 13.2   11.5 และ 10 ตามลำดับ ในปี 2557   อย่างไรก็ตาม กลุ่มร้านค้าปลีกแบบดั้งเดิมเริ่มสูญเสียส่วนแบ่งตลาด ส่วนหนึ่งเป็นผลจากการขาดแคลนตู้แช่แข็ง ซึ่งเป็นอุปกรณ์สำคัญในการเก็บรักษาสินค้าชนิดนี้

ผู้ผลิตสำคัญ

ในปี 2557 บริษัท Purefoods-Hormel ยังคงเป็นผู้นำในอุตสาหกรรมอาหารแปรรูปแช่แข็งของฟิลิปปินส์อย่างต่อเนื่อง โดยเฉพาะสินค้าตรา “Purefoods” ด้วยส่วนแบ่งตลาดร้อยละ 31.6 ของมูลค่าการค้าปลีกสินค้าอาหารแปรรูปแช่แข็งทั้งหมดในตลาดฟิลิปปินส์ (รูปที่ 4) โดยบริษัทมีชื่อเสียงด้านการผลิตสินค้าเนื้อแดงแปรรูปแช่แข็ง และสัตว์ปีกแปรรูปแช่แข็ง ซึ่งเป็นกลุ่มสินค้าที่สร้างรายได้หลักให้กับอุตสาหกรรมนี้ โดยเฉพาะผลิตภัณฑ์ไก่แปรรูปแช่แข็งในกลุ่ม Fun Nuggets ของบริษัทที่มีผลประกอบการดีอย่างต่อเนื่อง ซึ่งจัดเป็นนวัตกรรมหนึ่งที่น่าสนใจในอุตสาหกรรม ด้วยการพัฒนานักเก็ตไก่ในรูปร่างต่าง ๆ เช่น ตัวอักษร ตัวเลข รวมทั้งเพิ่มรสชาติด้วยการสอดไส้ชีส เพื่อดึงดูดความต้องการของผู้บริโภควัยเด็ก

ตัวอย่างนวัตกรรมสินค้าไก่แปรรูปแช่แข็งในตลาดฟิลิปปินส์ 
(ที่มา: http://www.purefoods.ph/

สินค้าอาหารแปรรูปแช่แข็งของผู้ผลิตภายในประเทศแทบทุกชนิดสินค้า ได้รับความนิยมค่อนข้างมากในตลาดฟิลิปปินส์ แต่จะมีสินค้าเพียงไม่กี่ชนิดที่เป็นของผู้ผลิตต่างชาติ เช่น ขนมหวานแช่แข็ง ทั้งนี้ ส่วนหนึ่งเป็นผลจากข้อจำกัดด้านต้นทุนการผลิต การเก็บรักษา การขนส่ง และการจำหน่าย ซึ่งผู้ผลิตภายในประเทศมีข้อได้เปรียบด้านชื่อเสียงที่ยาวนานและสิ่งอำนวยความสะดวกที่มีความพร้อมมากกว่า   นอกจากนี้สินค้าอาหารแปรรูปแช่แข็งระดับพรีเมี่ยมในตลาดฟิลิปปินส์ยังคงได้รับอานิสงส์จากภาพลักษณ์ของตราสินค้าที่น่าเชื่อถือและมีกลุ่มผู้บริโภคเป้าหมายที่แน่นอน   ขณะที่สินค้าราคาประหยัด (economy products) จำเป็นต้องอาศัยกลยุทธ์ด้านราคาสินค้าเพื่อดึงดูดความต้องการ ของผู้บริโภคชาวฟิลิปปินส์   ส่วนสินค้าตราห้าง เช่น ตรา “SM Bonus” เริ่มมีทิศทางการเติบโตที่ดี แม้จะจำกัดอยู่เฉพาะในตลาดผู้บริโภครายได้ต่ำก็ตาม ทั้งนี้ ปัจจุบันยังไม่พบนวัตกรรมบรรจุภัณฑ์ที่เด่นชัดในอุตสาหกรรมอาหารแปรรูปแช่แข็งในตลาดฟิลิปปินส์

รูปที่ 4:     สัดส่วนมูลค่าการค้าปลีกอาหารแปรรูปแช่แข็งในตลาดฟิลิปปินส์ ปี 2557 จำแนกตามตราสินค้าสำคัญ

 
ที่มา: Euromonitor international.

แนวโน้มอุตสาหกรรม
อุตสาหกรรมอาหารแปรรูปแช่แข็งของฟิลิปปินส์คาดว่าจะยังคงเติบโตอย่างต่อเนื่อง ด้วยอัตราการขยายตัวเฉลี่ยร้อยละ 2.4 ต่อปี ในเชิงปริมาณ และร้อยละ 2.6 ต่อปี ในเชิงมูลค่า ตลอดช่วงที่คาดการณ์ 
(ปี 2559-2562) ด้วยอานิสงส์จากกำลังซื้อของผู้บริโภคชาวฟิลิปปินส์ที่สูงขึ้น ประกอบกับความนิยมในตัวสินค้าที่เพิ่มขึ้น   นอกจากนี้คาดว่าชาวฟิลิปปิน์จะมีตู้แช่แข็งไว้ใช้ภายในครัวเรือนของตนมากขึ้น แม้จะเป็นการขยายตัวแบบค่อยเป็นค่อยไปก็ตาม   ทั้งนี้ การเติบโตของอุตสาหกรรมที่คาดการณ์ไว้อาจจะมีอัตราการขยายตัวที่ต่ำกว่าช่วงที่วิเคราะห์ ส่วนหนึ่งเป็นผลจากราคาจำหน่ายสินค้าเฉลี่ยที่คาดว่าจะมีแนวโน้มปรับสูงขึ้น   โดยปลา/อาหารทะเลแปรรูปแช่แข็งยังคงเป็นชนิดสินค้าที่คาดว่าจะมีการเติบโตอย่างรวดเร็ว ด้วยอัตราการขยายตัวเฉลี่ยร้อยละ 4.3 ต่อปี ในเชิงปริมาณ และร้อยละ 4.5 ต่อปี ในเชิงมูลค่า ตลอดช่วงที่คาดการณ์ จากกระแสความห่วงใยสุขภาพของชาวฟิลิปปินส์ที่เพิ่มขึ้น ซึ่งสินค้าอาหารชนิดนี้จัดเป็นทางเลือกหนึ่งที่ดีต่อสุขภาพ 

นอกจากนี้ คาดว่าบรรดาผู้ผลิตส่วนใหญ่จะเน้นการพัฒนานวัตกรรมบรรจุภัณฑ์และกระบวนการผลิตที่ช่วยรักษาระดับราคาไม่ให้ปรับเพิ่มมากนัก ตามการเพิ่มขึ้นของต้นทุน เช่น ขนาดบรรจุภัณฑ์ที่มีปริมาณการบริโภคเล็กลง เพื่อดึงดูดความต้องการของผู้บริโภคเช่นเดียวกับสินค้าอาหารบรรจุเสร็จชนิดอื่น  ขณะเดียวกันคงเป็นการยากที่จะเลียนแบบการผลิตสินค้าไก่แปรรูปแช่แข็งของบริษัท Purefoods-Hormel   ดังนั้น ผู้ผลิตบางรายอาจเลือกที่จะพัฒนานวัตกรรมสินค้ากลุ่มอื่นแทน 

ข้อมูลอ้างอิง: EUROMONITOR INTERNATIONAL.  (JANUARY 2015).  FROZEN PROCESSED FOOD IN THE PHILIPPINES (ONLINE).  RETRIEVED FROM HTTP://WWW.EUROMONITOR.COM/FROZEN_PROCESSED_FOOD_IN_THE_PHILIPPINES/REPORT