Monthly Situation

สภาวะโลกร้อน: ผลกระทบที่คาดว่าจะเกิดขึ้นต่ออุตสาหกรรมอาหารของไทยในอนาคต

เมษายน 2550

รายละเอียด :

เรื่อง..สภาวะโลกรอน : ผลกระทบที่คาดวาจะเกิดขึ้นต่อ

อุตสาหกรรมอาหารของไทยในอนาคต

สภาวะโลกรอน: ผลกระทบที่คาดวาจะเกิดขึ้นตออุตสาหกรรมอาหารของไทยในอนาคต 

โดย สถาบนัอาหาร กระทรวงอุตสาหกรรม

          สภาวะโลกรอน หรือ Global Warming เปนปญหาที่มีการพูดถึงกันมานาน แตในชวงกอน หนานี้เราอาจไมใสใจและคิดวาเปนเรื่องไกลตัว อยางไรก็ตามทุกวันนี้ปญหาสภาวะโลกรอนได กลายเปนเรื่องใกลตัวที่สรางผลกระทบเปนรูปธรรมอยางชัดเจน ทั้งในแงของเศรษฐกิจและสังคม สภาวะโลกรอนในปจจุบันไดสงผลใหสภาพอากาศเปลี่ยนแปลงไป ฤดูกาลเปลี่ยนไป ฤดู แลงอากาศจะแหงแลงยาวนานผิดปกติ ฝนไมตกตามฤดูกาล ปริมาณน้ําฝนเพิ่มขึ้นเมื่อฝนตกก็ตก มากจนเกิดน้ําทวมหนัก น้ําทวมฉับพลัน ดินถลม ฤดูหนาวไมมาตามปกติและอากาศไมหนาวจัด ชวงเวลาอพยพของสัตวเปล่ียนแปลง ถิ่นอาศัยของสัตวเปลี่ยนไป โรคภัยไขเจ็บรุกราน ธารน้ําแข็ง ขั้วโลกละลายสงผลใหระดับนํ้าทะเลสูงขึ้น อุณหภูมิน้ําทะเลสูงขึ้นกระทบตอการไหลเวียนของ กระแสน้ําอุนและกระแสน้ําเย็น ทําใหเกิดปรากฏการณเอลนิโญและลานีญาขึ้นบอยๆ แนวชายฝง สึกกรอน เกิดภัยธรรมชาติงายขึ้นและทวีความรุนแรงมากขึ้น 

 

เรื่อง..สภาวะโลกรอน : ผลกระทบที่คาดวาจะเกิดขึ้นต่อ

อุตสาหกรรมอาหารของไทยในอนาคต

สภาวะโลกรอน: ผลกระทบที่คาดวาจะเกิดขึ้นตออุตสาหกรรมอาหารของไทยในอนาคต 

โดย สถาบนัอาหาร กระทรวงอุตสาหกรรม

          สภาวะโลกรอน หรือ Global Warming เปนปญหาที่มีการพูดถึงกันมานาน แตในชวงกอน หนานี้เราอาจไมใสใจและคิดวาเปนเรื่องไกลตัว อยางไรก็ตามทุกวันนี้ปญหาสภาวะโลกรอนได กลายเปนเรื่องใกลตัวที่สรางผลกระทบเปนรูปธรรมอยางชัดเจน ทั้งในแงของเศรษฐกิจและสังคม สภาวะโลกรอนในปจจุบันไดสงผลใหสภาพอากาศเปลี่ยนแปลงไป ฤดูกาลเปลี่ยนไป ฤดู แลงอากาศจะแหงแลงยาวนานผิดปกติ ฝนไมตกตามฤดูกาล ปริมาณน้ําฝนเพิ่มขึ้นเมื่อฝนตกก็ตก มากจนเกิดน้ําทวมหนัก น้ําทวมฉับพลัน ดินถลม ฤดูหนาวไมมาตามปกติและอากาศไมหนาวจัด ชวงเวลาอพยพของสัตวเปล่ียนแปลง ถิ่นอาศัยของสัตวเปลี่ยนไป โรคภัยไขเจ็บรุกราน ธารน้ําแข็ง ขั้วโลกละลายสงผลใหระดับนํ้าทะเลสูงขึ้น อุณหภูมิน้ําทะเลสูงขึ้นกระทบตอการไหลเวียนของ กระแสน้ําอุนและกระแสน้ําเย็น ทําใหเกิดปรากฏการณเอลนิโญและลานีญาขึ้นบอยๆ แนวชายฝง สึกกรอน เกิดภัยธรรมชาติงายขึ้นและทวีความรุนแรงมากขึ้น ผูเชี่ยวชาญสวนใหญระบุวากวา 90% ของปญหาโลกรอนหรือภาวะเรือนกระจกมาจาก น้ํามือของมนุษย เกิดจากการทํากิจกรรมตางๆ ของมนุษยที่กอใหเกิดการปลอยกาซเรือนกระจก ซึ่ง ไดแก คารบอนไดออกไซด    ไอน้ํา โอโซน มีเทน ไนตรัสออกไซด และคลอโรฟลูโอโรคารบอน (CFCs) ซึ่งกาซเหลานี้จะลอยขึ้นปกคลุมอยูในชั้นบรรยากาศระดับต่ําและจะเปนตัวกักความรอน เอาไวไมไหสะทอนออกไปทําใหอุณหภูมิโลกรอนขึ้น สําหรับประเทศไทย กลุมหลักๆ ที่เปนตัวปลอยกาซ ไดแก กลุมพลังงาน กลุมการเกษตร การเปลี่ยนแปลงการใชท่ีดินโดยกลุมพลังงานเปนตัวแปรสําคัญในการปลอยกาซ คารบอนไดออกไซดจากเชื้อเพลิงประเภทฟอสซิล รองลงมา คือ กลุมการเกษตร เนื่องจากกิจกรรม ตางๆ ในดานการเกษตรเปนสวนหนึ่งที่สงผลใหเกิดการเปลี่ยนแปลงของสภาพอากาศเชนกัน เชน การปลูกขาวแบบนาตม การทําฟารมปศุสัตว การใชปุยเคมีและสารเคมีตางๆ กิจกรรมเหลานี้ลวน เปนสาเหตุใหเกิดการเพิ่มหรือการสะสมของคารบอนไดออกไซด มีเทน หรือไนตรัสออกไซดใน ชั้นบรรยากาศทั้งสิ้น กลุมสุดทาย คือ การเปลี่ยนแปลงการใชที่ดิน ซึ่งไดแก การปรับที่ดินใหเหมาะ แกการเพาะปลูก และการเผาหรือการตัดไมทําลายปาเพื่อใชที่ดินในดานการเกษตร 

สถาบันอาหาร 2008 ถนนจรัญสนิทวงศ ซอย 40 แขวงบางยี่ขัน เขตบางพลัด กรุงเทพฯ 10700 โทร.0 28868106 www.nfi.or.th FM-IN-006 Rev.0 2

เรื่อง..สภาวะโลกรอน : ผลกระทบที่คาดวาจะเกิดขึ้นต่อ อุตสาหกรรมอาหารของไทยในอนาคต

          สภาพภูมิอากาศที่เปลี่ยนแปลงไปไดกอใหเกิดผลกระทบในหลายพ้ืนที่ทั่วโลก ไมเวน แมแตประเทศไทย ซึ่งผลกระทบที่คอนขางชัดเจนคือความเสียหายตอผลผลิตทางการเกษตร ยกตัวอยางเชน ขาว ซึ่งเปนสินคาเกษตรหลักของไทย โดยเฉพาะขาวหอมมะลิที่มีชื่อเสียงไปทั่ว โลกและในแตละปทํารายไดเขาประเทศไดมากมาย ลาสุด นายวิเชียร เกิดสุข จากสถาบันวิจัยและ พัฒนามหาวิทยาลัยขอนแกน ในฐานะผูวิจัยเรื่องขาวหอมมะลิทุงกุลารองไหในยุคภาวะโลกรอน ระบุวา ในรอบ 10 ปที่ผานมา (พ.ศ. 2537-2547) พบวาการแปรปรวนของสภาพภูมิอากาศสงผลให เกิดฝนทิ้งชวง แลงยาวขึ้นและเมื่อเกิดฝนก็จะตกมากและเกิดภาวะน้ําทวม ซึ่งผลจากภาวะดังกลาว สงผลใหผลผลิตขาวของเกษตรในพื้นที่ทุงกุลารองไหลดลง โดยพื้นที่ปลูกขาวหอมมะลิในเขตทุง กุลารองไหมีจํานวน 1,276,103 ไร หรือ 60% ของพื้นที่ทั้งหมด ขณะที่ในปที่สภาพภูมิอากาศปกติ ทุงกุลารองไหมีผลผลิตขาวหอมมะลิรวม 357,883.1 ตัน มูลคา 2,863,064,691 บาท (8 พันบาทตอ เกวียน) และในปที่สภาพภูมิอากาศแปรปรวนไดผลผลิตขาวหอมมะลิรวม 1,628,31.9 ตัน มูลคา 1,302,694,434 บาท จากผลการวิจัยของนายวิเชียร เกิดสุข บงชี้วาสภาพภูมิอากาศที่แปรปรวนทําให ในแตละปผลผลติขาวหอมมะลิทุงกุลารองไหลดลงเฉลี่ย 55%  ซึ่งสงผลใหประเทศไทยตองสูญเสีย มูลคาของขาวหอมมะลิทุงกุลารองไหปละกวา 1,560 ลานบาท  ไมเพียงแคพื้นที่ทุงกุลารองไหของไทยเทานั้นที่ผลผลิตขาวลดลง ในชวง 4 ปที่ผานมา มี รายงานในตางประเทศ วาผลผลิตขาวที่เก็บเกี่ยวไดในพื้นที่ Kyushu Region ของญี่ปุนก็ลดลงมาก เชนกัน ในกรณีของญี่ปุนไมเพียงแคผลผลิตเทานั้นที่ลดลง แตคุณภาพของขาวก็ลดลง ผลผลิตขาว จากเดิมที่สวนใหญอยูในเกรด A ตกลงมาอยูในเกรด B และเกรด C มากขึ้น สงผลตอราคาขายและ รายไดของชาวนาอยางมาก นักวิจัยขาวของญี่ปุนระบุวา ผลผลิตขาวที่ตกต่ําลงมีสาเหตุมาจาก อุณหภูมิที่เพิ่มขึ้นในชวงประมาณปลายเดือนสิงหาคมและตอเนื่องถงึชวงเดือนกันยายน ซึ่งเปนชวง ที่ขาวกําลังใกลสุก ในชวงเวลาดังกลาวหากอุณหภูมิสูงกวา 26.5 องศาเซลเซียส คุณภาพของขาวที่ ผลิตไดจะลดลง นอกจากนี้ผูเชี่ยวชาญดานการเกษตรของญี่ปุนยังระบุวาผลผลิตขาวโดยรวมของ ญี่ปุนก็ลดลง โดยคาดวาจะลดลงประมาณ 40% โดยเฉพาะพ้ืนที่เพาะปลูกในแถบภาคตะวันตกของ ญี่ปุนซึ่งสภาพอากาศรอนและแหงแลงขึ้นอยางเห็นไดชัด สําหรับในสหรัฐอเมริกาจากการศึกษาของ Monday ระบุวาสภาวะโลกรอนไดสรางความ เสียหายใหแกอุตสาหกรรมไวนในรัฐแคลิฟอรเนียของสหรัฐฯ คิดเปนมูลคาหลายพันลานเหรียญ และคาดวาภายในชวงปลายศตวรรษนี้ พื้นที่ที่เหมาะแกการปลูกองุนเพื่อผลิตไวนคุณภาพดีจะลดลง ประมาณ 50% หรืออาจจะมากถึง 81% ซึ่งอุณหภูมิที่เพิ่มสูงขึ้นคาดวาจะสงผลกระทบตอองุนใน แถบหุบเขานาปาและโซโนมาของมลรัฐแคลิฟอรเนีย ซึ่ง Noah Diffenbaugh ผูเชี่ยวชาญจาก ภาควิชาวิทยาศาสตรบรรยากาศและโลกแหงมหาวิทยาลัย Purdue University ระบุวาจากการศึกษา

สถาบันอาหาร 2008 ถนนจรัญสนิทวงศ ซอย 40 แขวงบางยี่ขัน เขตบางพลัด กรุงเทพฯ 10700 โทร.0 28868106 www.nfi.or.th FM-IN-006 Rev.0 3

เรื่อง..สภาวะโลกรอน : ผลกระทบที่คาดวาจะเกิดขึ้นต่อ อุตสาหกรรมอาหารของไทยในอนาคต

          พบวาระยะเวลาที่มีอากาศรอนหรือมีอุณหภูมิสูงในแตละปยาวนานมากขึ้น หรือเกิดบอยขึ้น ในขณะที่องุนที่ใชเปนวัตถุดิบในการผลิตไวนคุณภาพดีจะตองปลูกในพื้นที่ที่มีสภาพอากาศ คอนขางคงที่และหากอุณหภูมิเพิ่มข้ึนถึง 95 องศาฟาเรนไฮ จะทําใหองุนมีปญหาในการสังเคราะห แสง น้ําตาลในองุนจะแตกตัว ซึ่งจะสงผลตอคุณภาพของไวนในที่สุด เนื่องจากผลกระทบของสภาวะโลกรอนไดเริ่มสอเคามานาน ซึ่งองคการสหประชาชาติ มองวาปญหาภาวะภูมิอากาศเปลี่ยนแปลงจะสงผลกระทบตอผูคนในทุกทวีปอยางหนีไมพน จึงมี ความพยายามในการกําหนดมาตรการทางกฎหมายขึ้นมาเพื่อเปาหมายในการรับมือกับปญหา สภาวะโลกรอน พิธีสารเกียวโต หรือ ชื่ออยางเปนทางการวา Kyoto protocol to the United Nations Framework Convention on Climate Change จึงบังเกิดขึ้น โดยมีการเจรจาครั้งแรกที่เมืองเกียวโต ประเทศญี่ปุนในเดือนธันวาคม ป 2540 และมีผลบังคับใชครั้งแรกในวันที่ 16 กุมภาพันธ 2548 ภายใตพิธีสารเกียวโตมี 3 กลไกที่มุงจะชวยใหประเทศพัฒนาแลวบรรลุเปาหมายการลดการปลอย กาซเรือนกระจก ไดแก การดําเนินการรวมกัน (Joint Implementation หรือ JI) การคาขาย แลกเปลี่ยนกาซเรือนกระจก (Emissions Trading หรือ ET) และกลไกการพัฒนาที่สะอาด (Clean Development Mechanism หรือ CDM) โดย 2 กลไกแรกเปนกลไกที่เกิดขึ้นไดระหวางประเทศ พัฒนาแลวดวยกันเทานั้น สําหรับกลไกที่ 3 ซึ่งเปนเรื่องของกลไกการพัฒนาที่สะอาดเปนการ ดําเนินการรวมกันระหวางประเทศที่พัฒนาแลวกับประเทศกําลังพัฒนา มีวัตถุประสงคเพื่อชวยให ประเทศพัฒนาแลวบรรลุเปาหมายของการลดการปลอยกาซเรือนกระจกใหไดตามพันธกรณีควบคู ไปกับการชวยใหประเทศกําลังพัฒนาบรรลุการพัฒนาที่ยั่งยืนได โดยประเทศพัฒนาแลวจะมา ลงทุนดําเนินโครงการเพื่อใหเกิดการลดการปลอยกาซเรือนกระจกในประเทศที่กําลังพัฒนา แลวจะ นําปริมาณกาซที่ลดไดจากการดําเนินกิจกรรมหรือโครงการ CDM มาคํานวณเสมือนวาได ดําเนินการลดในประเทศของตนเอง กิจกรรมที่รูจักกันดีภายใตกลไกการพัฒนาที่สะอาด คือ โครงการ Carbon Credit ซึ่ง หมายถึง ปริมาณกาซคารบอนไดออกไซดที่ลดได (Certified Emission Reduction, CERs) ขอดีของ โครงการ Carbon Credit คือ ประเทศกําลังพัฒนาจะไดรับความชวยเหลือดานการลงทุนจาก ประเทศที่พัฒนาแลว และไดรับการถายทอดเทคโนโลยีการลดกาซเรือนกระจก อยางไรก็ตาม ขอเสียก็มีอยูเชนกัน นั่นคือประเทศกําลังพัฒนาจะตองโอน Carbon Credit ที่ไดจากโครงการให ประเทศที่พัฒนาแลว อีกทั้งยังตองรับภาระคาใชจายตางๆ ที่เกิดขึ้นในชวงกอนและระหวางดําเนิน โครงการ เชน คาจางผูเชี่ยวชาญ คาติดตามตรวจสอบและตรวจวัดกาซคารบอนไดออกไซดที่ลดได ซึ่งถาเปนการดําเนินโครงการขนาดเล็ก คาใชจายตางๆ เหลานี้อาจไมคุมคากับเงินลงทุน

สถาบันอาหาร 2008 ถนนจรัญสนิทวงศ ซอย 40 แขวงบางยี่ขัน เขตบางพลัด กรุงเทพฯ 10700 โทร.0 28868106 www.nfi.or.th FM-IN-006 Rev.0 4

เรื่อง..สภาวะโลกรอน : ผลกระทบที่คาดวาจะเกิดขึ้นต่ออุตสาหกรรมอาหารของไทยในอนาคต

          สําหรับคนทั่วไปเมื่อพูดถึงผลกระทบจากสภาวะโลกรอนสวนใหญจะมองถึงผลกระทบ ทางเศรษฐกิจเปนหลัก ซึ่งแทจริงแลวความรุนแรงของผลกระทบมีสูงกวานั้นมาก เนื่องจาก ผลกระทบดังกลาวเกิดเปนลูกโซ โดยเฉพาะในประเทศยากจนซึ่งตองแบกรับภาระผลกระทบที่ รุนแรงกวา อีกทั้งยังไมสามารถเตรียมการหรือปองกันผลเสียหายที่จะเกิดขึ้นได ลูกโซของ ผลกระทบจะเริ่มกอตัวจากการลมสลายของระบบนิเวศน กอนจะเขาทําลายระบบเศรษฐกิจทองถิ่น กอใหเกิดการลมสลายทางสังคมและวัฒนธรรมของประชากรในทองถิ่นน้ันๆ และทายสุดจะสงผล ตอเนื่องไปยังระบบเศรษฐกิจของประเทศในภาพรวม ดังกรณีตัวอยางของการลดลงของปริมาณ ผลผลิตขาวหอมมะลิในเขตพื้นที่ทุงกุลารองไหซึ่งหากเกิดขึ้นติดตอกันเปนเวลานานรายไดที่ เกษตรกรไดรับอาจลดลงมากจนกระท่ังไมพอยังชีพ ในขณะที่ตนทุนการเพาะปลูกกลับมีแนวโนม เพิ่มสูงขึ้นอยางตอเนื่อง ทายที่สุดเมื่อไมอาจแบกรับภาระตนทุนไดเกษตรกรจะตองเปล่ียนอาชีพ นอกจากผลกระทบทางเศรษฐกิจและสังคมแลว นักวิชาการหรือผูเชี่ยวชาญในหลาย ประเทศรวมทั้งประเทศไทยยังกังวลกันมากเกี่ยวกับการสูญเสียความมั่นคงทางอาหาร ซึ่งในที่นี้ ไมไดมีเพียงแคสินคาเกษตรเทาน้ัน แตยังรวมทั้งสัตวที่เปนอาหารตางๆ ที่มีอยูในระบบนิเวศน ดัง ขอมูลจากกรมประมง กระทรวงเกษตรและสหกรณ ซึ่งระบุวาปริมาณสัตวน้ําที่จับไดตามธรรมชาติ ของไทยในชวงตั้งแตป 2541 เปนตนมามีปริมาณลดลงอยางเห็นไดชัด โดยปริมาณสัตวน้ําเค็มที่จับ ไดตามธรรมชาติในป 2541 มีประมาณ 2,709 พันตัน และลดลงเหลือ 2,651 พันตัน ในป 2546 ในขณะที่ปริมาณสตัวน้ําจืดที่จับไดตามธรรมชาติก็ลดลงเชนกัน โดยลดลงจาก 202.30 พันตัน ในป 2541 เหลือประมาณ 198.40 พันตัน ในป 2546 แมการลดลงดังกลาวจะไมไดมีสาเหตุมาจากสภาวะ โลกรอนเพียงอยางเดียว แตจากการศึกษาของนักวิทยาศาสตรไทยที่ระบุวา ระดับน้ําทะเล โดยเฉพาะบริเวณ      อันดามันสูงขึ้นเนื่องจากการเปลี่ยนแปลงของลมมรสุม ก็พอจะเปนสิ่งที่ ยืนยันไดวาสภาวะโลกรอนเปนสาเหตสุําคัญสาเหตุหนึ่งที่กอใหเกิดการลดลงดังกลาว สําหรับผลกระทบที่คาดวาจะเกิดขึ้นตออุตสาหกรรมอาหารของไทยนั้นที่เดนชัดจะเปน เรื่องของวัตถุดิบ ซึ่งไดแกปญหาการขาดแคลนวัตถุดิบ หรือวัตถุดิบมีคุณภาพลดลง สงผลให ผูประกอบการในอุตสาหกรรมอาหารและผูบริโภคตองแบกรับภาระตนทุนของสินคาอาหารที่ปรับ เพิ่มขึ้นอยางหลีกเลี่ยงไมได ซึ่งนักวิทยาศาสตรในตางประเทศเชื่อวาในอีกไมเกิน 10 ปขางหนา ปรากฏการณโลกรอนจะสงผลกระทบตอราคาอาหารอยางแนนอน โดยมีการคาดการณกันวาราคา อาหารจะปรับเพิ่มสูงขึ้นประมาณ 20-50 เทา ซึ่งหากเปนเชนนั้นจริงอุตสาหกรรมอาหารและ ผูบริโภคไทยก็จะไดรับผลกระทบเชนกัน มีความเปนไปไดวาราคาไกสดทั้งตัวซึ่งปจจุบันมีราคาอยู ที่ประมาณ 50 บาทตอกิโลกรัม จะปรับเพิ่มขึ้นเปน 1,000 – 2,500 บาทตอกิโลกรัม หรือ ราคาหมู

สถาบันอาหาร 2008 ถนนจรัญสนิทวงศ ซอย 40 แขวงบางยี่ขัน เขตบางพลัด กรุงเทพฯ 10700 โทร.0 28868106 www.nfi.or.th FM-IN-006 Rev.0 5

เรื่อง..สภาวะโลกรอน : ผลกระทบที่คาดวาจะเกิดขึ้นต่อตสาหกรรมอาหารของไทยในอนาคต

          เนื้อแดงจะปรับเพิ่มขึ้นจาก 80 บาทตอกิโลกรัม เปน 1,600-4,000 บาทตอกิโลกรัมหรืออาจสูงกวา นั้น ปญหาสภาวะโลกรอนไมใชปญหาของคนใดคนหนึ่งหรือประเทศใดประเทศหน่ึง แตเปน ปญหาที่ทั่วโลกตองตระหนักและตองรวมมือกันแกไข เนื่องจากเปนปญหาใหญ และเปนปญหา ใกลตัวที่ทวีความรุนแรงมากขึ้น ทั้งยังสงผลกระทบเปนลูกโซและเปนวงกวาง ดังนั้นการเรงทํา ความเขาใจถึงสาเหตุของปญหา และรวมมือกันหาทางแกไขและตองเริ่มตั้งแตตอนนี้ กอนที่ปญหา จะรุนแรงเกินไปจนกระทั่งไมสามารถเยียวยาได ในแงผูประกอบการอุตสาหกรรมอาหารควรจะมีการทํา R&D เพิ่มเติมเพื่อชวยเพิ่ม ประสิทธิภาพการผลิต รักษาคุณภาพของสินคา และชวยลดมลภาวะที่เกิดจากการผลิต คิดคนและ พัฒนาบรรจุภัณฑที่ไมทําลายธรรมชาติ หลีกเลี่ยงการผลิตผลิตภัณฑที่ตองใชบรรจุภัณฑเยอะ หมั่น ดูแลและบํารุงรักษาเครื่องจักรกลการผลิตใหอยูในสภาพพรอมใชงานอยูเสมอเพื่อลดการปลอย มลพิษที่เกิดจากการเผาไหมที่ไมสมบูรณ พัฒนาระบบบริหารจัดการดานการขนสงหรือ Logistic ใหมีประสิทธิภาพเพื่อลดการใชพลังงาน ในขณะเดียวกันประชาชนทั่วไปก็ควรจะปรับเปลี่ยน พฤติกรรมการดําเนินชีวิต ควรหันมาใสใจปกปองสิ่งแวดลอมกันมากขึ้น ดวยการขับรถใหนอยลง หากเปนการเดินทางใกลๆ ก็อาจใชการเดินหรือปนจักรยานแทน ใชระบบ Car Sharing หรือ Carpool เพื่อลดปริมาณการใชรถ รีไซเคิลใหมากขึ้นเพื่อลดปริมาณขยะ ปดเครื่องใชไฟฟาทันทีเมื่อ เลิกใชงาน หลีกเลี่ยงการใชพลาสติกหรือใชสินคาหรือบรรจุภัณฑที่มีสวนผสมของสารซีเอฟซี รวมมือรวมใจกันรักษาผืนปา ชวยกันปลูกปา หรือปลูกตนไมบริเวณที่อยูอาศัยเพื่อชวยลดมลพิษ และลดอุณหภูมิความรอน 

---------------------------------