ภาพรวมอุตสาหกรรมมันสำปะหลัง
กันยายน 2564
มันสำปะหลังเป็นพืชที่มีประโยชน์การใช้งานที่หลากหลาย ทั้งทางด้านอาหาร พลังงาน และอุตสาหกรรมต่อเนื่องอื่น ๆ ไม่ว่าจะเป็น การผลิตแอลกอฮอล์ ยา เครื่องสำอาง เคมีภัณฑ์ และกระดาษ ทำให้มันสำปะหลังกลายเป็นพืชเศรษฐกิจ
ที่สำคัญของโลก รองจากข้าวสาลี ข้าวโพด ข้าวเจ้า และมันฝรั่ง
- วัตถุดิบ
การผลิตมันสำปะหลังของโลก ขยายตัวตามความต้องการใช้มันสำปะหลังในภาคอุตสาหกรรม ที่เพิ่มขึ้นต่อเนื่อง โดยในช่วงปี 2558-2562 จะพบว่าพื้นที่ในการเพาะปลูกและปริมาณผลผลิตที่ได้โดยเฉลี่ย เพิ่มขึ้นคิดเป็นร้อยละ 1.6 และร้อยละ 1.1 ตามลำดับ โดยในปี 2562 ผลผลิตมันสำปะหลังทั่วโลกมีจำนวน 303.6 ล้านตัน เพิ่มขึ้นร้อยละ 2.9 จากปีก่อน โดยทวีปแอฟริกาเป็นแหล่งผลิตที่ใหญ่ที่สุดของโลก มีผลผลิตคิดเป็นร้อยละ 63.3 รองลงมาได้แก่ ทวีปเอเชีย ทวีปอเมริกา และโอเชียเนีย ตามลำดับ
ภาพที่ 1.1 สัดส่วนแหล่งผลิตมันสำปะหลังที่สำคัญของโลก ปี 2562
ที่มา: FAO
ทวีปแอฟริกา เป็นพื้นที่ที่มีการเพาะปลูกมันสำปะหลังสูงสุด คิดเป็นสัดส่วนร้อยละ 63.3 ของผลผลิตทั้งหมดทั่วโลก ผลผลิตส่วนใหญ่เน้นการผลิตเพื่อบริโภคในประเทศเป็นหลัก มีแหล่งเพาะปลูกที่สำคัญอยู่ในแอฟริกาฝั่งตะวันตก ซึ่งให้ผลผลิตที่มีคุณภาพดีสามารถนำไปผลิตแป้งคุณภาพสูงทำให้สามารถลดการนำเข้าธัญพืชชนิดต่าง ๆ ได้ ส่วนแหล่งเพาะปลูกในภาคตะวันออกและภาคใต้ของแอฟริกา เป็นพื้นที่ ที่เพาะปลูกสายพันพันธุ์ที่ทนกับสภาพอากาศแปรปรวนได้ดี จึงสามารถสร้างผลผลิตได้อย่างต่อเนื่อง สำหรับประเทศที่มีการผลิตมันสำปะหลังสูงสุดในภูมิภาคนี้ คือประเทศไนจีเรีย มีสัดส่วนผลผลิตคิดเป็นร้อยละ 19.5 ของผลผลิตทั้งหมดทั่วโลก รองลงมาได้แก่ประเทศคองโก และกานา ร้อยละ 13.2 และร้อยละ 7.4 ตามลำดับ
ทวีปเอเชีย เป็นแหล่งเพาะปลูกมันสำปะหลังสำคัญเป็นอันดับ 2 ของโลก ผลผลิตส่วนใหญ่เน้นใช้ ในอุตสาหกรรมเกี่ยวเนื่องมากกว่าบริโภคโดยตรง โดยเฉพาะการปลูกมันสำปะหลังเพื่อใช้เป็นวัตถุดิบในการผลิตแอลกอฮอล์และเอทานอลที่ขยายตัวต่อเนื่องจากมาตรการสนับสนุนการใช้เชื้อเพลิงชีวภาพ เพื่อลดการนำเข้าน้ำมันและปัญหามลพิษทางอากาศ นอกจากนี้ หลายประเทศอาทิ อินเดีย อินโดนีเซีย รวมถึงฟิลิปปินส์ได้ให้ความสำคัญต่อความมั่นคงด้านอาหารมากขึ้น โดยมีนโยบายในการใช้มันสำปะหลังเพื่อเป็นวัตถุดิบ ในการผลิตอาหารทดแทนข้าว แหล่งผลิตสำคัญในภูมิภาคนี้คือ ไทย ซึ่งมีสัดส่วนการผลิตคิดเป็นร้อยละ 10.2 ของผลผลิตทั้งหมดของโลก รองลงมาได้แก่ อินโดนีเซีย และกัมพูชา ร้อยละ 4.8 และร้อยละ 4.5 ตามลำดับ
แหล่งเพาะปลูกอื่น ๆ ได้แก่ ทวีปลาตินอเมริกามีนโยบายส่งเสริมการปลูกมันสำปะหลังเชิงพาณิชย์เพื่อป้อนให้แก่อุตสาหกรรมต่อเนื่องเป็นหลัก โดยผู้ผลิตสำคัญในภูมิภาคนี้ได้แก่ บราซิล มีสัดส่วนการผลิตคิดเป็นร้อยละ 5.8 ของผลผลิตทั้งหมดของโลก นอกจากนี้ สำหรับการเพาะปลูกในทวีปโอเชียเนียมีการเพาะปลูกมันสำปะหลังค่อนข้างน้อยโดยมีสัดส่วนเพียงร้อยละ 0.1 ของผลผลิตทั้งหมดของโลก
.....