ชื่อเรื่อง: การพัฒนาบรรจุภัณฑ์เพื่อรักษาคุณภาพข้าวสาร เพื่อการส่งออก

ผู้วิจัย/ผู้เรียบเรียง: นางสาวปัทมา สุวาท

คณะทำงาน/อาจารย์ที่ปรึกษา: ดร.มณฑิรา นพรัตน์

ที่มา: ปัญหาพิเศษ เรื่อง การพัฒนาบรรจุภัณฑ์เพื่อรักษาคุณภาพข้าวสารเพื่อการส่งออก ภาควิชาอุตสาหกรรมเกษตรสถาบันเทคโนโลยีพระจอมเกล้าเจ้าคุณทหารลาดกระบัง ปี 2542

แหล่งสืบค้นฉบับเต็ม: ห้องสมุดอุตสาหกรรมการเกษตรสถาบันเทคโนโลยีพระจอมเกล้าเจ้าคุณ ทหารลาดกระบัง

กลุ่มสินค้า: 1531 ผลิตภัณฑ์จากธัญพืช

เทคโนโลยี: เทคโนโลยีบรรจุภัณฑ์

Keyword: ข้าวสาร / บรรจุภัณฑ์ข้าวสาร

การพัฒนาบรรจุภัณฑ์เพื่อรักษาคุณภาพข้าวสาร เพื่อการส่งออก

ข้าวเจ้าเป็นพืชตระกูลหญ้า ซึ่งปลูกกันมากในทวีปเอเชีย โดยเฉพาะประเทศจีน, อินเดีย, เวียดนามและฟิลิปปินส์ เป็นต้น ผู้บริโภคนิยมบริโภคข้าวที่ผ่านการขัดสีเป็นข้าวขาว

ประเทศไทยเป็นประเทศที่ผลิตข้าวที่สำคัญ ผลผลิตข้าวนอกจากใช้สำหรับบริโภคภายในประเทศยังสามารถส่งออก โดยปริมาณการส่งออกข้าวของไทยจัดเป็นอันดับ 1 ของโลกมาหลายปี จากการส่งออกข้าวบรรจุถุง ปัญหาที่พบได้แก่การเกิดแมลงและการเสื่อมคุณภาพของข้าวรวมทั้งค่าใช้จ่ายด้านแรงงานและค่าบรรจุภัณฑ์สูง

โดยธรรมชาติแล้วเมล็ดข้าวจะมีการเปลี่ยนแปลงด้านคุณภาพตามระยะเวลาการเก็บเช่นการทำลายของแมลง การเกิดกลิ่นเหม็น การลดลงของกลิ่นหอม ความนุ่ม และความเหนียวของข้าวสุก การเปลี่ยนแปลงโดยไม่มีการควบคุมก่อให้เกิดผลเสียอย่างมากในการตลาดและเป็นปัญหาการส่งออกข้าวที่มีอยู่ในปัจจุบัน การปรับปรุงวิธีการบรรจุข้าวสารที่เหมาะสมจะสามารถป้องกันการพัฒนาของแมลง และชะลอความเสียหายได้

รูปแบบการศึกษา

การศึกษาครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อพัฒนาบรรจุภัณฑ์ที่สามารถรักษาคุณภาพข้าวสาร โดยการทดลองเก็บรักษาคุณภาพข้าวสารที่มีการปรับปรุงภาชนะบรรจุ ซึ่งทำการเก็บรักษาข้าวสารในภาชนะบรรจุต่างๆ เป็นระยะเวลา 6 เดือน

ภาชนะบรรจุที่ใช้ทั้ง 9 ชนิด ได้แก่

- กระสอบพลาสติกสาน (Polypropylene: PP)

- ถุงพลาสติก (Polyethylene: PE)

- ถุงไนลอนประกบ (NY 15/PE 17/PE 70:NY)

- ถุงไนลอนปิดผนึกสุญญากาศ (NY-V)

- ถุงไนลอนประกบพร้อมสารดูดออกซิเจน (NY-A)

- ถุงอลูมิเนียมฟอยด์ประกบ (OPP20/PE20/AL/PE20/PE40:A )

- ถุงอลูมิเนียมฟอยด์ปิดผนึกสุญญากาศที่ –0.9bar (AL-V)

- ถุงอลูมิเนียมฟอยด์พร้อมสารดูดออกซิเจน (AL-A)

- ถุงอลูมิเนียมฟอยด์ปิดผนึกสุญญากาศเก็บในห้อง 15 องศาเซลเซียส (เป็นกรรมวิธีเปรียบเทียบ)

สรุปผลการทดลอง

1. ผลการทดลองพบว่า การบรรจุข้าวในถุงต่างๆโดยปิดผนึกปกติไม่สามารถป้องกันการเกิดแมลงได้โดยเฉพาะในถุง PP และ PE ปริมาณแมลงและหนอนในถุงเหล่านี้จะเพิ่มขึ้น เมื่อยืดระยะเวลาการเก็บรักษาและ การทำลายของแมลงมีผลทำให้ข้าวสุกมีกลิ่นเหม็น

2. การใช้ระบบการปิดผนึกแบบสุญญากาศหรือการใส่สารดูดออกซิเจนในถุงไนลอนประกบและถุงอลูมิเนียมฟอยด์จะช่วยป้องกันการเกิดแมลง สามารถชะลอการเพิ่มขึ้นของกลิ่นเหม็น คุณภาพข้าวสุกที่ได้จะมีความนุ่ม ความขาว ความเหนียวและความเลื่อมมันลดลงเล็กน้อย

3. สำหรับข้าวที่เก็บในสภาพอุณหภูมิ 15 องศาเซลเซียส นอกจากจะสามารถป้องกันการเกิดแมลงและกลิ่นเหม็นได้ ยังสามารถชะลอการเปลี่ยนแปลงคุณภาพข้าวสุกได้อีกด้วย